Met het regime degli impatriati biedt Italië een gunstige belastingregeling voor expats. In dit artikel bespreken we de fiscale aspecten van een emigratie uit Nederland, de vestiging van de fiscale woonplaats in Italië en de belangrijkste kenmerken en voorwaarden van het Italiaanse expatregime.
Eerst: een Emigratie uit Nederland
Wanneer is Nederland je ‘Fiscale Woonplaats’?
In Nederland wordt de woonplaats bepaalt ‘naar de omstandigheden’. De formele registratie in het bevolkingsregister is, als wilsafhankelijk punt, niet bepalend voor ‘waar je woont’ (maar kan wel één van de aanwijzingen zijn). In plaats daarvan is bepalend factor is of de persoon een ‘duurzame band van persoonlijke aard’ heeft met (een plaats in) Nederland. Het maakt hierbij niet uit of er sprake is van een (sterkere) band met (een plaats in) het buitenland, want het gaat enkel om de Nederlandse situatie. En of zo’n band bestaat, wordt vastgesteld aan de hand van zoveel mogelijk, wilsonafhankelijke factoren.
Het tot de beschikking hebben van een woning in Nederland komt in ieder geval voor als een reden om de ‘duurzaamheid’ van zo’n band aan te nemen. Als een emigrant dus een Nederlandse woning aanhoudt, worden de overige omstandigheden relevant om te bezien of die band ook ‘persoonlijk’ van aard is. Hiervoor zijn de sociale, economische en persoonlijke omstandigheden van belang. Denk aan:
- Waar werkt de persoon?
- Waar is de sportschool?
- Waar wordt de krant bezorgd??
- Waar zitten de kinderen op school en/of sport?
- Waar leeft het gezin?
- Bij welke bank [plaats/vestiging] wordt de rekening aangehouden;
- Waar worden er betalingen en stortingen gedaan?
- Waar gaan zij naar de huisarts?
- Etc.
Voor de emigrant die géén woning aanhoudt [koop of huur of shortstay], lijkt het duidelijk dat het fiscaal inwonerschap in beginsel eindigt.
Registratie en emigratiedatum
Zoals hiervoor uiteengezet, wordt de woonplaats naar de ‘feiten en omstandigheden’ beoordeeld. Om vast te stellen wat de emigratiedatum precies is, wordt dan typisch wordt aangesloten bij de uitschrijving bij de gemeente. Maar als die sterk afwijkt van de praktijk kan ook worden gekeken naar de datum van feitelijk vertrek [bijvoorbeeld: datum vliegticket]. Ervan uitgaande dat de registratie in lijn is met de feitelijk situatie [en dat men de administratieverplichtingen dus ‘gewoon’ juist nakomt], is de datum van uitschrijving dus toch een belangrijke stip op de fiscaal-administratieve tijdlijn. De migrant moet na het jaar van vertrek namelijk een zogenoemd M-biljet invullen [een formulier dat extra informatie opvraagt tov de ‘standaard’ vooringevulde aangifte] en indienen bij de Belastingdienst, en aldus aangifte doen over een periode eindigend op die emigratiedatum.
Exitheffingen
Voor een emigrerende directeur grootaandeelhouder (“DGA”) geldt dat er ook sprake kan zijn van exit-heffingen. Een DGA is iemand die een belang van 5% of meer in een klasse aandelen in een vennootschap houdt. De DGA wordt typisch belast in box 2. In box 2 is voor een emigrerende DGA een zogenaamde fictieve vervreemding opgenomen. Dat betekent dat bij emigratie een verkoopwinst wordt belast [verkoopwinst = marktwaarde op het moment van vertrek -/- de fiscale boekwaarde]. De belasting wordt geheven middels een zogenaamde conserverende aanslag en veelal kan uitstel van betaling worden verkregen.
Een tweede vraag die opkomt is of de vennootschap óók emigreert en dus haar ‘woonplaats’ [vestigingsplaats] verandert. Dat is van belang voor de toekomstige belastingheffing en een eventuele Exit Tax in de vennootschapsbelasting.
Voor een uitgebreide long-read over de fiscale gevolgen voor de emigrerende DGA verwijzen wij naar ons eerder artikel over dit onderwerp.
Dan: aankomst in Italië en de ‘woonplaats’ volgens het Italiaanse Belastingrecht.
Na vertrek uit Nederland is de vraag of Italië de betrokkenen als ‘inwoner’ ziet. En de fiscale woonplaats naar Italiaans belastingrecht kan op twee manieren worden vastgesteld.
De eerste manier is het tellen van dagen; uit het Italiaans belastingrecht volgt dat een natuurlijk persoon zijn fiscale woonplaats in Italië heeft als deze voor meer dan 183 dagen (waarbij ook delen van dagen meetellen):
- Fysiek aanwezig is op Italiaans grondgebied;
- Er een vaste verblijfplaats heeft, of
- Het ‘voornaamste centrum van sociale belangen’ in Italië heeft (bijvoorbeeld gezin).
Als aan één van deze voorwaarden wordt voldaan, wordt de natuurlijk persoon geacht fiscaal inwoner van Italië te zijn.
De tweede manier is het Italiaanse bevolkingsregister; in tegenstelling tot in Nederland, worden personen die het grootste deel van het belastingjaar staan ingeschreven in het bevolkingsregister van Italië óók geacht fiscaal inwoner van Italië te zijn, tenzij het tegendeel wordt bewezen. Italië stelt de fiscale woonplaats dus op een andere manier vast dan Nederland nu deze laatste slechts naar de feiten en omstandigheden kijkt om ervoor te zorgen dat niet op het tellen van dagen kan worden gepland.
De Italiaanse Expatregeling: Regime degli Impatriati
Italië biedt een fiscale regeling voor inkomende werknemers en zelfstandigen (Regime degli Impatriati). Om hooggekwalificeerde werknemers en zelfstandigen aan te trekken, worden onder voorwaarden fiscale voordelen aan deze doelgroep geboden.
De fiscale voordelen van deze regeling hebben betrekking op de Italiaanse inkomstenbelasting. Zo wordt 50% van de inkomsten uit arbeid of zelfstandige activiteiten in Italië vrijgesteld tot een belastbaar inkomen van maximaal € 600.000 per jaar. Deze vrijstelling kan worden uitgebreid naar 60% wanneer de werknemer of zelfstandige tijdens de looptijd een minderjarig kind heeft, krijgt of adopteert.
Om in aanmerking te komen voor deze voordelen, moet aan bepaalde voorwaarden worden voldaan. De werknemer of zelfstandige heeft een hoge kwalificatie of specialisatie zoals gedefinieerd in de Italiaanse wetgeving, de afgelopen drie belastingjaren is de werknemer / zelfstandige geen fiscaal inwoner van Italië geweest, de fiscale woonplaats blijft voor minimaal vier jaar in Italië en de werkzaamheden worden voor meer dan 183 dagen per jaar in Italië uitgevoerd.
Om gebruik te maken van de regeling, moet een aanvraag worden ingediend. Voor werknemers geldt dat een zelfverklaring moet worden ingediend bij de werkgever (Dichiarazione regime impatriati). Zelfstandigen kunnen de regeling aanvragen door voor de toepassing hiervan te opteren in hun Italiaanse aangifte inkomstenbelasting (Modello Redditi Persone Fisiche).
De toepassing van de regeling is maximaal 5 jaar. Maar, het is mogelijk om deze periode met 3 jaar te verlengen wanneer de werknemer of zelfstandige vóór 31 december 2023 een woning in Italië heeft gekocht die als hoofdverblijf dient.
Wij willen graag benadrukken dat de regeling niet geldt voor investeringen of kapitaalwinsten; deze kan slechts worden toegepast op inkomsten uit arbeid of zelfstandige activiteiten. Verder is het van belang te realiseren dat buitenlandse vermogensbestanddelen regulier worden belast; deze worden niet vrijgesteld of voordeliger behandeld.
4. Q&A met Giovanelli e Associati
Om meer inzicht te krijgen in de toepassing van de Italiaanse expatregeling hebben wij onze collega’s Eugenio Romita en Lorenzo Mazzocconi van Giovannelli e Associati gevraagd hun praktijkervaring te delen. In onderstaande Q&A gaan zij in op de populariteit van het regime, de recente wijzigingen per 2024 en de aandachtspunten bij het aanvragen ervan.
Is the expat regime popular in Italy?
“Yes, the so-called “inbound workers regime” (regime degli impatriati) is widely regarded as an incentive among highly qualified and specialized workers relocating to Italy. Both the current regime and its previous version have contributed to attracting foreign resident individuals and encouraging the return of Italians who had established their residence abroad. Reduced taxation on employment and equivalent income, as well as on self-employment income, represents a decisive element in ensuring its effectiveness. Nevertheless, its application remains subject to precise eligibility requirements.”
We understand that the expat regime was recently amended (end of 2023). What has been abolished and what is new?
“Yes, the regime was amended in 2023 and the last version is applicable to whom have transferred their tax residence to Italy as of 2024; the table below compares the previous and the current regimes.”
| Item | Previous regime | Current regime |
| Previous foreign tax residence | Two fiscal years. | Three fiscal years. Six or seven fiscal years in particular cases involving intra-group movements. |
| Commitment to maintain tax residence in Italy | Two years. | Four years. |
| Nature of the eligible income | Employment income and equivalent, self-employment income, business income of the sole proprietor. | Employment income and equivalent, and self-employment income. |
| Amount of the eligible income | No cap for employment income and equivalent. De minimis regime cap for self-employment income and business income of the sole proprietor. | Annual cap of EUR 600.000. |
| Relief measure for the Italian income | Taxable income set at 30%. Taxable income set at 10% for relocations to Southern Italy. | Taxable income set at 50%. Taxable income set at 40% if the worker relocates with a minor child. If a child is born, or a minor child is adopted, during the relief period, the 40% applies in the fiscal year in which the birth or the adoption occurs and for the remaining period of eligibility for the benefit, if the child is resident in Italy during the same period. |
| Duration of the regime | Five fiscal years. Additional five fiscal years applied to workers with at least one minor child or to those who have become owners of at least one residential property in Italy after moving to Italy or in the twelve months prior to the moving. For the five additional years, the taxable income was set at 50% unless the worker had at least 3 minor children in which case the taxable income was set at 10%. | Five fiscal years. |
| Work activity carried out mainly in Italy | No discontinuity required with the activity performed before relocation, except in case of a secondment. The activity must have been carried out in Italy for most of the fiscal year. | No discontinuity required with the activity performed before the relocation. The activity must be carried out in Italy for most of the fiscal year. |
| Qualification or specialization | None. | Possession of certain qualifications or specializations. |
What are common points of discussion with the Tax Authorities during the application process?
“A prior consultation with the Tax Authorities before applying the regime is not required. Employees must request the application of the regime to their employer; self-employed workers apply the regime directly in their personal income tax return.”
What are common mistakes expats make during the application process?
“Two of the most common errors are failing to verify that the applicant was actually tax resident abroad prior to relocation and underestimating the importance of contemporaneous documentary evidence substantiating such residence. Another recurring error is failing to align employment or contractual arrangements with the eligibility criteria set forth in the law and in the official guidance. Moreover, some individuals erroneously assume automatic entitlement to the regime without submitting the required application to the employer. Applicants also often misinterpret the timing rules, such as the exact year in which the regime may commence. These errors may lead to the delay or the denial of the tax benefit.”
How strict are the Italian Tax Authorities in their assessment, and what are the risks of the application being rejected?
“The Italian Tax Authorities are rigorous in their assessment, requiring full compliance with both substantial and formal conditions under the law. A denied request exposes the applicant to tax, interest and penalties. Another recurring issue concerns the proper computation of the exemption on taxable income.”
Overweeg je Italië en wil je jouw emigratie eens bespreken? Plan wat in – it’s on the house!
We’re happy to help and eager to dive in!
