Op 11 augustus 2021 is door Rechtbank Amsterdam uitspraak gedaan in een zaak over een concept-testament. De man in kwestie, zonder kinderen, had samen met zijn partner een concept-testament opgesteld. Er was nog geen definitieve akte ondertekend toen de man plotseling overleed. Omdat hij dus nog geen officieel testament had, gaat zijn vermogen automatisch naar zijn familie. Zijn partner krijgt hierdoor niets.
De feiten in deze zaak
De erflater had tot zijn overlijden ruim 10 jaar een relatie met zijn partner, de eiseres. Zij woonden sinds 2012 samen. De man had verder twee broers en twee zussen.
De man is twee keer samen met zijn partner bij de notaris geweest. Deze notaris heeft naar aanleiding van deze gesprekken een concept-testament opgesteld en opgestuurd. Daarin is de partner van de man aangewezen als enig erfgenaam, indien zij – kort gezegd – op het moment van overlijden van de man nog steeds een relatie met hem zou hebben. In een derde bijeenkomst heeft de notaris het conceptdocument toegelicht aan de man en zijn partner. Er is destijds echter geen definitieve akte ondertekend – en dus nog niets officieel vastgelegd.
Dit betekent dat de nalatenschap de broers en zussen daarmee automatisch toekomt. De broers en zussen van de erflater hebben de erfenis zuiver aanvaard. Volgens hen had de erflater wisselende ideeën over zijn testament, en zijn zij van mening dat eiseres erflater misschien onder druk gezet heeft. Vervolgens hebben zij eiseres een brief overhandigd, waarin werd medegedeeld dat zij hun woning uiterlijk op 1 juni 2020 moest verlaten. Bij vonnis heeft de voorzieningenrechter onder meer veroordeeld de woning uiterlijk 21 december 2020 te ontruimen met alle daarin van harentwege aanwezige personen en zaken, tenzij deze zaken van de erven zijn.
De eiseres is tegen het vonnis in hoger beroep gegaan. Het Hof Amsterdam heeft de uitspraak van de voorzieningenrechter echter bekrachtigd. Daarop heeft eiseres op 25 januari 2021 de woning verlaten.
De eiseres is niet blij met het vonnis van de voorzieningenrechter en wendt zich tot de Rechtbank. Primair vraagt ze de rechter te verklaren dat zij enig erfgenaam is van de erflater en dat het concept testament heeft te gelden als wettig opgemaakt notarieel testament van de erflater.
Helaas: niet rechtsgeldig
De Rechtbank oordeelt dat een uiterste wilsbeschikking alleen bij uiterste wil kan worden opgemaakt. Aan het opmaken daarvan zijn specifieke vormvereisten gesteld, zoals een ondertekening. Er zijn maar een aantal situaties waarin een uiterste wil toch rechtsgeldig is, ook al is die zonder notaris opgesteld. Maar dat ziet enkel op noodsituaties zoals oorlog of watersnoodrampen. De gedachte hierachter is dat de notaris op het moment van ondertekenen kan nagaan of hetgeen dat in het testament staat echt is wat de degene wil.
De Rechtbank stelt daarnaast vast dat het concept-testament geen notariële akte of een aan de notaris in bewaring gegeven onderhandse akte betreft. Het concept-testament in deze zaak is niet ondertekend. Eiseres heeft gesteld dat deze in overeenstemming is met de wil van de erflater. Daartoe heeft ze e-mail correspondentie overlegd die haar stelling ondersteunt. Deze uitlatingen vormen in beginsel wel een indicatie dat erflater op het moment van het opstellen van het concept-testament inderdaad de wil had om zijn partner tot zijn erfgenaam te benoemen, maar dit brengt echter niet automatisch met zich mee dat ook op het moment van het passeren van de akte de wil van de erflater nog steeds zou luiden zoals vastgelegd in het concept-testament.
Het toetsingsmoment is nu juist het verlijden van de notariële akte. Op dat moment zou de notaris alleen met erflater zijn geweest – in tegenstelling tot de eerdere gesprekken met de notaris waarbij de eiseres aanwezig was – en zou hij aan de erflater mededeling doen van de zakelijke inhoud van het testament en daarop een toelichting geven. Op deze wijze wordt gewaarborgd dat de notariële akte de ware wil van erflater weergeeft. In deze situatie staat vast dat dit toetsingsmoment niet heeft plaatsgevonden. De rechtbank kan daardoor niet met zekerheid vaststellen dat, als de erflater meer tijd had gehad, hij het concept-testament met deze inhoud zou hebben ondertekend.
Het concept-testament geldt daarom niet als wettig opgemaakt notarieel testament van de man, en treedt de wettelijke vererving in werking. Op grond daarvan zijn zijn broers en zussen de erfgenamen, en niet zijn partner. Dat betekent dat de woning en het werk en overige goederen van de erflater toekomen aan de familie als erfgenamen.
Leg het officieel vast
Erg belangrijk dus: laat je wensen omtrent je nalatenschap definitief vastleggen bij een notaris – mits je het eens bent met de inhoud natuurlijk. Een testament is echt pas rechtsgeldig op het moment dat de akte bij de notaris getekend is. Vragen? We helpen je graag.